Wieści z Łodzi - O czym trzeba pamiętać

Od ponad dwóch lat łódzki magistrat realizuje projekt „Łódzkie Drogi do Niepodległości”, którego celem jest pokazanie tradycji patriotycznych naszego miasta. Łódź dziewiętnastowieczna charakteryzowana jest jako miasto przemysłu i handlu, tymczasem właśnie tutaj, bardzo szybko idee niepodległości Polski znalazły zwolenników wśród inteligencji, przedsiębiorców, robotników i urzędników. Można było również obserwować fascynujące procesy polonizacji młodego pokolenia Niemców i Żydów łódzkich, którzy nie zawahali się nawet oddać życia swoja nową Ojczyznę. Warto tutaj przypomnieć dwie postacie: kapitana Juliusza Romana Heinzla, który zginął w Charkowie i Adka Goldenberga poległego w bitwie legionowej pod Kostiuchnówka.

Obchody stulecia odzyskania w Łodzi niepodległości rozpoczęto już w… listopadzie 2016 roku. Oddział Organizacji Imprez Patriotycznych i Dziedzictwa Łodzi, przy współpracy z grupą Regio przygotował grę miejską „Byle do Piątego” przypominająca losy łodzian w podczas I wojny światowej w kontekście zapowiadającego niepodległość Polski Aktu 5 Listopada wydanego przez cesarzy Austro-Wegier i Niemiec.

W roku następnym we wrześniu został zorganizowany Zjazd Miast Piłsusdskiego na który zaproszeni zostali przedstawiciele wszystkich miast polskich, których honorowym obywatelem jest Józef Piłsudski. Wydarzeniu towarzyszył piknik legionowy, inscenizacje z pobytu w Łodzi Józefa Piłsudskiego oraz defilada strzelców po ulicy Piotrkowskiej. Zjazd Łódź zorganizowała wspólnie z Muzeum Piłsudskiego w Sulejówku a gościem honorowym był Krzysztof Jaraczewski, wnuk Marszałka.

Obchody rocznicy wybuchu II wojny światowej

Piknik pancerny

Piknik pancerny.

1 września 2018 r.

Wszelkie obchody rocznic oraz spotkania przywołujące pamięć o wybitnych Polakach – wśród nich także łodzianach, organizowane są tak, by mieszkańcy miasta mieli możliwość czynnego uczestnictwa, aktywnego wypoczynku a przy tej okazji – przypomnienia historycznych wątków, często bezpośrednio związanych z losami łódzkich rodzin. Spotkania te często przybierają formę nieco mniej sformalizowaną, jak wycieczki czy pikniki.

Gra miejska inaugurująca projekt Łódzkie Drogi do Niepodległości w rocznicę ogłoszenia aktu 5 listopada

(listopad 2016 r.)

Wśród wielu inicjatyw jedną z ważniejszych okazała się ta przywołująca pamięć „12 Bohaterów na 12 Miesięcy Stulecia Niepodległości”. Między innymi przywołano takich znakomitych łodzian, jak Maria Piotrowiczowa, która podczas powstania styczniowego walczyła z bronią w ręku i poległa w bitwie pod Dobrą, Edmund Orlik bohaterski pancerniak z kampanii wrześńiowej, który zniszczył 13 czołgów nieprzyjaciela, a po wojnie wznosił gmachy Łodzi akademickiej. Projekt został zwieńczony 11 listopada 2018 roku Wielką Paradą Niepodległości, w kórej obok rekonstruktorów wzięło udział pietnaście tysięcy uczestników. Po odsłonięciu na murze magistratu tablicy upamiętniającej wkład łodzian w odzyskanie niepodległości, Parada przeszła ulicą Piotrkowską i Ogrodową na piknik patriotyczny w Manufakturze.

Piknik niepodległościowy w Manufakturze

Kawiaty na grobie Marii Piotrowicz skłądają kobiety ze służb mundurowych.

Delegacja z 32. Bazy Lotnictwa taktycznego w Łasku

Prezydent Łodzi Hanna Zdanowska oraz barbara Orlik-Racięcka.

Upamiętnienie Edmunda Orlika

Rok 2018, zwany Rokiem Niepodległej, odchodzi do historii, ale przed nami miesiące nowego 2019 roku, podczas których odbędzie się szereg ważnych wydarzeń przygotowanych przez Oddział Imprez Patriotycznych i Dziedzictwa Łodzi.

Nie kończy się bowiem projekt „Łódzkie drogi do Niepodległości”. Będzie kontynuowany do marca 2021 roku. To ważna data - stulecie podpisania Traktatu Ryskiego (zwanego Pokojem Ryskim), kiedy to ostatecznie ustalono granice Rzeczypospolitej (Traktat pokoju między Polską a Rosją i Ukrainą, podpisany w Rydze dnia 18 marca 1921 r..) Traktat ten kończył wojnę polsko-bolszewicką z lat 1919-1920, ustalał przebieg granic między naszymi państwami oraz regulował inne sporne dotąd kwestie.

Zdobycie niepodległości to wartość kluczowa. Jednak jej zachowanie w trudnych historycznie okolicznościach było wyzwaniem trudnym, wymagającym determinacji, wiedzy i konkretnych działań. Dlatego w przyszłym roku magistrat pragnie przypomnieć wydarzenia i ludzi, którzy swoją działalnością w decydujący sposób przyczynili się do utrwalenia niepodległości Polski po 1918 roku.

W roku 2019 przypada 100. rocznica powołania Aleksego Rżewskiego na stanowisko prezydenta Łodzi. 27 marca 1919 r. Rada Narodowa miasta Łodzi wybrała go na to stanowisko jako pierwszego w niepodległej Polsce. Jedną z decyzji, które Rżewski podjął w pierwszych dniach sprawowania urzędu było wprowadzenie w Łodzi powszechnego obowiązku nauczania dzieci na poziomie szkoły powszechnej (podstawowej). Łódź stała się dzięki temu prekursorem, jako że w całym kraju obowiązek ten wprowadzono kilka miesięcy później. W tym samym roku (1919) Aleksy Rżewski podjął się realizacji projektu kanalizacji miasta, tworząc w ramach Zarządu Miasta Wydział Kanalizacji i Wodociągów. W maju 1921 r. dzięki jego działaniom miasto uzyskało 1/3 udziałów w Spółce Kolei Elektrycznej Łódzkiej i tym samym wpływ na kształtowanie miejskiej sieci tramwajowej. To tylko niektóre z wielu zasług Aleksego Rżewskiego dla mieszkańców Łodzi. Na stanowisku prezydenta miasta pozostawał do 1 lipca 1923.

Aleksy Rżewski bohaterem miesiąca marca. Rekonstrukcja w dawnym Ratuszu

Łódzki magistrat planuje wydarzenia upamiętniające prezydenta Aleksego Rżewskiego.

Jan Kowalewski ukończył Szkołę Handlową Zgromadzenia Kupców w Łodzi (obecnie gmach rektoratu Uniwersytetu Łódzkiego przy ul. Narutowicza). W latach 1909–1913 studiował na Uniwersytecie belgijskim w Liege, otrzymując dyplom z chemii technicznej. Znał kilka języków obcych: niemiecki, francuski i rosyjski. Po wybuchu I wojny światowej zmobilizowany został do armii rosyjskiej jako oficer rezerwy rosyjskich wojsk inżynieryjnych, którym podporządkowane były jednostki łączności.

W sierpniu 1919 roku łodzianin złamał szyfry Armii Czerwonej, co umożliwiło odczytanie meldunków sowieckich dowódców najwyższego szczebla z frontów wojny domowej na Ukrainie, w południowej Rosji, co pozwalało śledzić wydarzenia od Syberii po Piotrogród i od Murmańska po Morze Czarne. W styczniu 1920 r. rozpoczął łamanie szyfrów niemieckich.

Od sierpnia 1919 do końca 1920 r. polski wywiad radiowy przejął dzięki łodzianinowi kilka tysięcy szyfrogramów. Rezultaty jego pracy dawały władzom Rzeczypospolitej – przede wszystkim Józefowi Piłsudskiemu - wgląd w najtajniejsze decyzje wszystkich stron konfliktu, a także innych państw sąsiadujących z Polską.

W czasie Bitwy Warszawskiej w sierpniu 1920 r. informacje polskiego radiowywiadu zorganizowanego przez Jana Kowalewskiego miały bezwzględnie rozstrzygający wpływ na decyzje strategiczne Józefa Piłsudskiego i w konsekwencji na rozmiar zwycięstwa Wojska Polskiego nad nacierającą na Warszawę Armią Czerwoną.

Piknik patriotyczny z okazji Zjazdu Miast Piłsudskiego

Prezydent Miasta Hanna Zdanowska na pikniku patriotycznym Zwi azku Miast Piłsudskiego

Biuro Promocji pragnie przybliżyć łodzianom sylwetkę i dokonania tego niezwykłego człowieka organizując wydarzenia upamiętniające jego działalność i zasługi.

W 1917 r. prezydent Francji Raymond Poincare podpisał dekret o utworzeniu Armii Polskiej we Francji, którą od października następnego roku dowodził generał Józef Haller. W 1919 r. 70-tysięczna Armia Hallera – zwana od koloru ich mundurów - Błękitną Armią, powróciła do Polski, gdzie została włączona do struktur odradzającego się Wojska Polskiego.

W 2019 roku mija 100. rocznica przybycia do Łodzi 1 pułku czołgów Błękitnej Armii. Nasze miasto od 17 czerwca 1919 r. stało się garnizonem dla 120 czołgów i ich załóg, które odegrały poważną rolę w wojnie polsko-bolszewickiej. Te fakty także zostaną przywołane wydarzeniami zorganizowanymi przez Zespół Oddziału Imprez Patriotycznych i Dziedzictwa Łodzi w Biurze Promocji Komunikacji Społecznej i Turystyki.

Każdy łodzianin zna ulicę na Polesiu, której patronuje 28. Pułk Strzelców Kaniowskich. Rzadko jednak przywołujemy w pamięci historię tej formacji. W związku z przypadającą w 2019 roku 80. rocznicą wybuchu II wojny światowej przypomnimy w sposób szczególny bohaterską postawę Armii Łódź podczas kampanii wrześniowej i udział tego pułku w obronie linii Warty.

To tylko niektóre propozycje, które Oddział Imprez Patriotycznych i Dziedzictwa Łodzi powołany w Biurze Promocji Komunikacji Społecznej i Turystyki Urzędu Miasta Łodzi przygotowuje dla mieszkańców i gości, którzy odwiedzą nasze miasto.